top of page
1.png
2.png
виньетка.png
Казімір
Нарбут
Біяграфія

    Казімір Нарбут (03.01.1738 г., б. маёнтак Яшнец, цяпер Лідскі раён – 17.03.1807 г.), асветнік, прадстаўнік эклектычнага кірунку ў філасофіі эпохі Асветніцтва ў Беларусі і Літве. Вучыўся ў піярскай школе ў Шчучыне, Любяшоўскім навіцыяце, піярскім калегіуме ў Дубровіцы, з 1759 у Вільні і Рыме. З 1764 года – прафесар і прэфект піярскага калегіума ў Дубровіцы, потым быў запрошаны ў Вільню. З 1773 года жыў у Германіі і Францыі. Працаваў у адукацыйнай камісіі ў Варшаве. Выступаў за вызваленне філасофіі ад схаластыкі і багаслоўя; лічыў, што чалавек здольны спасцігнуць ісціну, але для яе ўстанаўлення неабходны ўсебаковы і разнастайны падыход пры даследванні з’яў. Адстойваў ідэю неабходнасці шырокай свецкай адукацыі, фарміравання развітой асобы, цесна звязанай з практычнымі патрэбамі грамадства і часу. У 1769 годзе ў Вільні выдаў першы падручнік логікі на польскай мове. Аўтар курса “Эклектычнай філасофіі” і рукапісаў на лацінскай мове. У 1773 годзе разам з вучнямі выдаў “Выбраныя суджэнні з філасофіі”.

3.png
Нарбут Казімір.png
Асноўныя творы
Асноўныя творы

  1. Нарбут, К.  Логіка, або навука разважання і разумнай размовы / К. Нарбут // Мысліцелі і асветнікі Беларусі : энцыкл. дав. – Мінск,1995. – С. 633-634.

  2. Нарбут, К. Чалавек / К. Нарбут; пер. У. Мархеля // Раса нябёсаў на зямлі тутэйшай. – Мінск, 1998. – С. 381-382.

  3. Нарбут, К. Логіка, або навука разважання і разумнай размовы… / К. Нарбут // Памятники философской мысли Белоруссии XVII – пер.пол. XVIII в. – Минск, 1991. – С. 293.

Аб жыцці і творчай дзейнасці
Бібліяграфія

  1. Нарбут Казімір // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. / рэдкал. Г. П. Пашкоў [інш.]. – Мінск, 2000. – Т. 11. – С. 152.

  2. Нарбут Казімір // Республіка Беларусь: энцыклапедыя : у 6 т. / рэд.кал. Г. П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск, 2007. – Т. 5. – С. 302.

  3. Нарбут Казімір // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : у 6 т. / рэдкал. М. В. Біч [і інш.]. – Мінск, 1999. – Т. 5. – С. 279.

  4. Нарбут Казимир // Белорусская ССР : краткая энцикл. – Т. 5. – Минск, 1982. – С. 447.

  5. Дарашэвіч, Э. Нарбут Казімір / Э. К. Дарашэвіч // Беларуская савецкая энцыклапедыя: у 12 т. – Мінск, 1973. – Т. 7. – С. 396.

  6. Нарбут Казімір // Асветнікі зямлі беларускай : энцыкл. дав. / гал. рэд. Г. П. Пашкоў – Мінск, 2001. – С. 304 – 305.

  7. Нарбут Казімір // Мысліцелі і асветнікі Беларусі : энцыкл. даведнік / гал. рэд. Б. І. Сачанка. – Мінск, 1995. – С. 264-265.

  8. Нарбут Казімір // Памяць: гіст.-дак. хроніка Ліды і Лід. р-на / рэдкал. В. Г. Баранаў [і інш.]. – Мінск, 2004. – С. 90.

  9. Дзежыц, В. Даніэль Казімір Нарбут [(1738, маёнтак Яшнец Лід. пав. – 1807)] // Адукацыя на Шчучыншчыне ў ХVIII-XX стагоддзях / В. А. Дзежыц, У. М. Мірчук. – Гродна, 2006. – С. 26.

  10. Стасевіч-Ясюкова, І. Казімір Нарбут (1738-1807) / Ірэна Стасевіч-Ясюкова ; пер. з пол. К. Канчэўскай. – Варшава-Ліда, 2004. – 80 с. – (Знакамітыя палякі Лідчыны).

  11. Философская мысль Беларуси периода Речи Посполитой // Философская мысль Беларуси : учеб. пособ. / А. А. Козел. – Мінск, 2004. – С. 136-240.

  12. Нарбут Казімір // Людзі культуры з Гродзеншчыны / А. Пяткевіч. Гродна, 2000. – С. 224.

  13. Нарбут Казимир (1738-1807) // Антология педагогической мысли Белорусской ССР. – Москва, 1986. – С. 143-150.

  14. Казімір Нарбут // Асвета і педагагічная думка ў Беларусі : са старажыт. часоў да 1917 г. – Мінск, 1985. – С. 152-156.

  15. Дубровский, В. Казимир Нарбут / В. Дубровский; под ред. С. А. Подокшина. – Мінск : Наука и техника, 1979. – 136 с. 

  16. Дорошевич, Э. К. Философия эпохи Просвещения в Белоруссии / Э. К. Дорошевич. – Мінск, 1971. – С. 46-51.

  17. Дорошевич, Э. К. Новая философия в конфессиональных учебных заведениях Белоруссии : [тв-во К. Нарбута] // Наш радавод: матэр. Міжнар. навук. канфер. “Царква і культура народаў ВКЛ і Беларусі ХІІІ- пач. ХХ ст.” : у 4 кн. Гродна, 1992. – Кн. 4. Ч. 2. – С. 470-491. 

  18. Дубровский, В. В. Казимир Нарбут – просветитель раннего периода эпохи Просвещения в Белоруссии и Литве середины ХVIII в. // Молодые ученые и современная философская наука. – Мінск, 1964.

  19. Стасевіч-Ясюкова, І. Казімір Нарбут [(1738, маёнтак Яшнец Лід. пав. - 1807)] / Ірэна Стасевіч-Ясюкова // Наша слова. – 2006. – 11 студзеня. – С. 10-11.

  20. Кутузава, Н. Гісторыя сусвету : анелы і “электрычная матэрыя” : [Казімір Нарбут] / Наталля Кутузава // Літаратура і мастацтва. – 2005. – 25 лютага. – С. 14.

  21. Андрэева, Е. У духу Асветніцтва / Е. Г. Андрэева, Л. М. Лыч // Адукацыя і выхаванне. – 2003. – № 11. – С. 65-67.

  22. Далідовіч, Г. Рупліўцы : [265 гадоў таму нарадзіўся Казімір Нарбут] / Генрых Далідовіч // Краязнаўчая газета. – 2003. – № 13. – С. 8.

  23. Данскіх, С. Шчучынскія філосафы : [К. Нарбут у т.л.] / С. Данскіх // Дзянніца (Шчуч. р-н). – 2002. – 9 студзеня. – С. 4.

  24. Мусич, Л. Из истории экономической мысли Беларуси 16-17 ст. / Л. Б. Мусич // Весник БДУ. – 1999. – № 56. – С. 103-106.

  25. Stasiewicz-Jasiukowa, J. Kazimierz Narbutt w czasie i w przestrzeni (1738-1807) / J. Stasiewicz-Jasiukowa // Ziemia Lidzka. – 1996. – № 21-22; S. 12-14.

  26. Sniezko, A. Kazimierz Narbutt – autor pierwszej logiki polskiej / A. Sniezko // Magazyn Polski (Grodno). – 1992. – № 1. – S. 52.

Бібліяграфія

  1. Нарбут, К. (1738-1807), філосаф эпохі Асветніцтва на Беларусі і ў Літве // Новыя кнігі БССР. – 1988. – № 4. – С. 16-17.

  2. Нарбуты – старажытны шляхецкі род герба “Трубы” : рэкамендацыйны спіс // Новыя кнігі. – 1998. – № 4. – С. 11-13.

bottom of page